Işıl ışıl Boğaz Köprüsü, deniz üstünde yakamozlar dans eder nazlı teknelerle festivallerden ve konserlerden yükselen melodiler eşliğinde. Dünyanın dörtbir yanından caz ustaları, rock ustaları gelir de yer yerinden oynar. Gençler avaz avaz, çığlıklarla, alkışlarla çınlar Hisarlar, Yedikule ve İstanbul’un Oteller Vadisi. Oysaki anakentin gökyüzünde yıldızların kamaştırdığı yıldızlar tenhalarda başka vadileri aydınlatır. Akşam vakti serin Anadolu rüzgârları köy kahvesinin ampullerini nazlı nazlı sallarken gökyüzündeki yıldızların aydınlattığı bizim vadilerin köylerinde mütevazi bir dertli âşık alır eline sazını hem çalar hem söyler:

Madem derdim gönülden,

Varsın tabip görmesin...

 Ben seni bildim gerçek,

Varsın eller bilmesin...

Bu yazıda, Mucur’un dualarını yitiremediği, dillerden düşüremediği ve sonunda Mucur mezarlığında üç metre toprağa sıkıştırdığı Kara Doktor’unun oğlu size elden etekten değil de bozkırlardan, boranlardan, ırmaklardan, başaklardan, çiğdemden, menekşeden dolaşıp da yüreklerden ıtır ıtır gelen âşıklarımızdan ve ellerin ellerinde değil de bizim ellerimizde çalınan sazlardan söz edecektir “Çamlıbeller bölük bölük bölünecek, yardan ayrılacak bağırlar delinecek”, felsefe ise felsefe, ezgi ise ezgi, sanat ise sanat, doğa ise doğa, yürek ise yürek, bilek ise bilek, sadede gelinecektir. Yüce Mevla karnımızı tok sırtımızı pek eylesin. Sivrisineğin saz olduğu sizler bir yana, anlamayana biçare hekimoğlu neylesin.

Etraflar insan doludur ki hepsi birbirine hem benzemez, hem benzer. Köylük yerlerde yazın gündüz harman yerinde, akşam yazıda, kışın da ayazda, karda insan insana biçim olarak ta benzer. Anadolu’nun yazında buğdayın rengi, samanın sarısına dolanır da havada uçuşan yabaların arasından üstünüze akar gelir, öylece de yerleşir kalır. Bozkırların kışında dağlardan tel tel mor akar üstünüze, bazen gri-beyaz karışık, öylece de yerleşir kalır. Çatmalı kasketler de çekildimiydi alına, ses vermeyince kimse kimseyi bilmez. “Hacı emmi sen misin?”, “Yok ula ben Memmet Bölen”... Göçmen sobaları yanıp ta ateşi köy kahvesinin çatlak kerpiç duvarlarını aydınlattığında bir tını duyulur, kasketlerin altından, süzülür gider bacadan dışarı alev alev, duman duman, gökyüzüne ulaşır ay olur, yıldız olur da şavkı vurur karlar üstüne ışıl ışıl. Herkes şöyle bir gerinir, yüzler aydınlanır, tanınır hale gelir, bir de bakarsınız ki insan insana benzemez. Aşığın sazı gölge olur uzanır, püskül püskül karışır alazlara, artık âşık hiçbir insana veya cisme benzemez. Çıkar bedeninden alevlerde süzülür, yanar yakılası dünyada, dolaşır gelir de deryayı, döndüğünde belki sen-ben bile orada olmayız.

Alır başımı giderim,

Belki yardan öteye

Bir aşk vardır bilinmez,

Belki serden öteye

Gönül taştı durulmaz,

Belki benden öteye...

Aşığa para pul verilmez, verilirse âşık alınır. Âşık saygı ister, sevgi ister, verilirse gönül alınır. Anadolu insanı bilir, Tanrı âşıkları yaratırken suyunu dereden, sözünü doludan, huyunu da keçiden verirmiş, bağlasan durmaz, inat mı inat. Önüne konulanı yemez, illaki çıkacak dağlara, taşlara. Harman döne dursun usul, yaz yeri yangın yeri, buz gibi pınarların suları toprak testilerden mübarek ellere dökülür. Âşık, hoşlaşmışsa telaştan, gün batımında yüreklerden dillere dökülür. Kurt, kuş, börtü böcek suspus olur, zaman durur oracıkta. Âşık bedeninden süzülür,  kaybolur yiter de nerelere gittiğini kimseler bilemez.

 Zengin oldum biçare,

Tahtım elden gitmiyor.

Âşık oldum ne çare,

Bahtım bana yetmiyor.

Dünya gözüyle her şeyleri görür bilirsiniz, ekmeğe ekmek, suya su dersiniz zengine zengin;   kulun nesi eksik olur bilinmez, halden yana fakire de muhtaç dersiniz. Bir de bizim bildiklerimizin, duyduklarımızın ötesini gören gönül gözü vardır ki işte o gözle görene de sazı elindeyse âşık, sözü dilindeyse derviş,  ruhu derindeyse ermiş dersiniz. Neşet Usta’nın (Ertaş) buyurduğu gibi, artık bundan gayrı “gönülden gönüle yollar gizli gizlidir”. Ne erenler olur erdiği bilinmez, ne görenler olur gördüğü bilinmez, ne âşıklar olur çığırdığı bilinmez; buyurun, Âşık Ali İzzet Özkan da bir halaskar ejderha’nın yüreğini yakalamış, hamur edip koymuş önümüze, biz bilenlerden olalım; varalım bakalım ne söyleniş.

“Kocaman milletin kocaman Türk'ü
Hökümdar, kumandanı Atatürk
Öz evladı öz sahibi bu mülkün
Kahraman kahramanı Atatürk

Dev adımlı mavi gözlü ejderha
Güneş gözlü ay doğuşlu ejderha
Büyük mürşit gerçek sözlü ejderha
Öğretti bizlere irfan Atatürk”

Unvan bu ya hükümdar olmamış Gazi Paşa Ali İzzet’in dilinde “hükümdar kumandanı” olmuş; inanç bu ya, mürşit olmamış, “irfan dolu gerçek mürşit olmuş”; bilek bu ya Kocaman Türk olmamış, Kocaman milletin Kocaman Türk’ü olmuş. Bir ejderha, bir türkü olmuş da söylenmiş gönüllere, bin bir incelikle.

Âşıklar, senin benim bilmediğim diller bilirler. Yaylada, tarlada, ormanda kurtla, kuşla konuşurlar, onlara hal hatır, yol yurt sorarlar. Kurt, kuş ta aşığa saygı gösterir, sevgi gösterir, işini gücünü bırakır da erinmeden yanıt verir.  Âşıkların başına doğadan yana hiç dertler gelmez; onların başına, başka türlü oturup, başka türlü kalktıklarından mıdır nedir, sadece insandan yana dertler gelir. Böcekler, çiçekler, kuşlar onları kollar gözetir, bilinmedik yollar gösterir, gidilmedik iller buldurur, kalınmadık yurtlar tutturur. Mahlûkatın en vahşisi bile aşığa aldırmaz, görmezden gelir, geçer gider. Rivayet o ki âşık geceleyin deryada yorulmuş uzanırken yalnız, bir kara kaplan gelir üstünü örter, başını bekler de renginden midir nedir, bildik gözlen görülmez. İşte böylesine, bir kocaman âşık göçmen kuşlara önce dertlerini, sonra özverisini sunar. O kuşlar da gurbetlerde derdini kenara koyup ta sevdiklerine ağlayan Ali İzzet’i bilir, sayar ve o denilen sılada her sabah cıvıl cıvıl ötüşürler...

“Ah da sökün ayı da geldi çiğdemler bitti
Çırpını çırpını kakışın kuşlar
Gurbet ilin kahrı yaktı kül etti
Yanın benim gibi tutuşun kuşlar

N'olur kuşlar ben olsam tek gözünüz
Konuşurken ah ben olsam ağzınız
Hastalandım kaldım burda yalınız
Şu garip halime bakışın kuşlar

Gidin kuşlar gidin söylen yarime
Sahip olsun namusuma arıma
Yuva yapın bizim evin üstüne
Her sabah her sabah ötüşün kuşlar”

Âşıklar öğrendikleri bu diller sayesinde sadece bir diyar iller, bir uzak yollar değil bir dolu da dertler bilirler. Bir dokunursunuz da bin söylemezler. Onlar bedenlerinde durdukları gibi durmazlar; yürekleri o görünen bedenlerden taşar gider bulut olur karışır gökyüzüne,  dört mevsimi gezer de umulmadık bir seher vakti gelir yağar ağaca, taşa, çimene. Damla damla süzülür, pınar başında bir kınalı ele akar yıkanır hışır hışır, bir kırmızı dudağa, bir tatlı dile dokunur mışıl mışıl. Durdu durulacak derken bakarsın gene seller alıp götürmüş ötelere.

Yandım gönül yanıt yok mu feryada

Düştüm bilinmez bir denize deryaya

Haber saldım tüm cihana ummana

Beklerim karşıdan bir esmer yel gelir.

Kaldım gönül yanıt yok mu imdada.

Melekler ağlar şu kahpe dünyaya

Açılıp eller uzanınca semaya,

Beklerim karşıdan bir sarışın yar gelir...

Geldim gönül, sıra eğer buysa imana.

Feryadım eşe, dosta, divana.

Yolculuk görününce bir uzak diyara,

Beklerim karşıdan bir deli sel gelir.

Allaha emanet olun sevgili kardeşlerim.

Saygılarımla

Prof.Dr. Erkut ATTAR